Recensies en leeservaringen
Kloek boek - Marc Kerkhofs - auteur
https://marckerkhofs.be/
De ongebreidelde, onbeschaamde, door merg en been bijtende, ontroerende, hilarische, erudiete schrijfstijl van Mili Van Veegh keert je binnenstebuiten en laat je hijgend achter, terwijl je je afvraagt wat je in godsnaam net is overkomen.Congo Artikel 15 is een stomp in de maag, maar de af en toe opwellende traan is er soms een van machteloze woede, dan weer van ongebreidelde ontroering voor de onmisbare, onmiskenbare mensenliefde die de auteur tentoon spreidt. In Congo Artikel 15 is er geen plaats voor vals sentiment en mooipraterij. Je krijgt de mensen voorgeschoteld zoals ze zijn: rauw, eerlijk, hunkerend naar liefde, dronken van macht. Mili verleidt met broeierige beelden en zinderende taal. Vanaf de eerste pagina word je bij de keel gegrepen en bij de laatste pagina wil je niet meer losgelaten worden.
***
Recensie 'Congo Artikel 15' van Mili van Veegh, door Elyse
van der Roer
https://elysevdr.com/
'Prachtig,' zegt Charles, 'kort samengevat, u komt uw
verlichte westerse ideeën naar Congo brengen? … Heeft u naar buiten gekeken
vanuit uw gepantserde wagen toen u van het vliegveld naar de stad werd gereden?
… Hier doet men aan overleven en het belangrijkste artikel is artikel 15.
Artikel 15 wil zeggen: red je vege lijf.’
Charles weet wat de zestiger met zijn vege lijf gaat doen.
Hij zal hem over een paar dagen tegenkomen in onderbelichte bars gevuld met
buikige zestigers waartegen meisjes aanleunen van pakweg veertien die Artikel
15 in praktijk brengen.
In Congo Artikel 15 dompelt Mili van Veegh je genadeloos
onder in alle levenssappen die het broeierige Kinshasa rijk is en zal je de
strijd aan moeten gaan met haar duizelingwekkende pen, happend naar adem soms,
alsof ook voor jou Artikel 15 de enige houvast is om in dit briljante boek het
hoofd boven bloed, zweet en tranen te houden.
Protagonist Charles Oostende, die aanvankelijk zijn
mysterieus ontspoorde leven probeert te verdrinken in drank en breekbare
relaties, raakt verstrikt in een dolende, bitterzoete zoektocht naar een
puurder zelf; een worsteling met een duister verleden dat via inktzwarte en
helverlichte Congolese wegen op sublieme wijze stukje bij beetje wordt
blootgelegd.
In haar aangrijpende tweede literaire roman, leidt Mili de
meteen al in de opening bij de strot gegrepen lezer, dan hardvochtig, dan
flirtend, naar de rand van diepere lagen; die van continenten, die van Afrika,
die van de mens aan de grens van het onverdraagzame.
En je springt, kolkt mee naar wat de kern van het
onderscheiden is.
Die kern ligt in andere normen. In een tijdsbesef dat aan
kromme spijkers in klamme wanden hangt; uitbundige kerstversiering in juli en
een godvergeten kalender uit 1999 terwijl het 2005 is. In een taal die voor
gisteren en morgen hetzelfde woord gebruikt.
In een wereld van bonkende buizen en tikkende waterleidingen
waar een manke stakker als een scheve schim achter je aantrekt (Geen
Pouloupoulees weet zijn naam of waar hij vandaan komt, hij wordt gedoogd en met
name geroken), en waar een hoer, wier achterste ooit in golven over plastic
stoelen lag, op een dag feestelijk tot non gedoopt wordt.
Het lijkt een wanorde, een chaos waar de lucht verwarrende
kleuren toont en mensen rommelig sterven.
Tot je het broze, de verborgen schoonheid in het
'onvolmaakte' ontdekt, achter het taboe durft te kijken. Daar ziet, hoe de
meest uiteenlopende verschillen uiteindelijk het vermogen hebben schaamteloos
samen te smelten.
Mili van Veegh schreef een wondermooie, rauwe, realistische,
ontroerende en prangende vertelling over hoe dat vermogen uiteindelijk onze
grootste kracht is, de macht heeft alle barrières omver te werpen.
En dát is
wat deze roman een belangrijk boek maakt.
***
Mili van Veegh, Congo Artikel 15 Leesimpressie - Nel Goudriaan
https://www.nelgoudriaan.com/
Het overkomt me niet vaak dat ik een boek direct na eerste lezing herlees. Congo, Artikel 15 las ik twee maal: de eerste keer gretig en de tweede keer met meer oog voor details. Vanaf het eerste hoofdstuk werd ik meegezogen in de voor mij onbekende wereld in Congo. De schrijfster zet alle zintuigen op scherp.
In café Anderhalf Leven hoort Charles, de hoofdpersoon, de verhalen aan van verdwaalde zielen en geeft ze een stem door deze op te schrijven: 'Pak een blok op jongen, geef ze importantie.
Als hij vraagt aan ‘Le patron’: ‘Waarom wil je dat ik schrijf?’ antwoordt deze: ‘Ik heb alleen vertrouwen in het geschreven woord. Het is niet hun betekenis die beroert, maar hun volgorde. Niet hun volume, maar hun klank. Woorden zijn zielen, op zoek naar een lichaam.” Een zin om in te lijsten.
Charles is wars van conventies en politiek correct taalgebruik, moet niets hebben van ‘gesubsidieerde gekwetsten’, zoals de hij de ‘bezielden’ (hulpverleners bij wie eigenbelang vooropstaat) aanduidt. In deze samenleving gaat het niet om ‘westerse verlichte ideeën naar Congo te brengen’: men doet aan ‘overleven’, het belangrijkste is Artikel 15 “red je eigen lijf.’
Ik verwonder me erover hoe de hoofdpersoon Charles me in zijn greep houdt: iemand die heel ver van me afstaat, maar gaandeweg onder mijn huid kruipt. Vooral in de ontroerende scene met Handicap, ‘zijn eeuwige schaduw’ (‘Handicap heeft geen woorden nodig, hij ziet en voelt, begrijpt’ p.57). Charles koopt kleding, zeep voor de stinkende, door iedereen gemeden man en ziet met mededogen toe hoe hij zich wast in de rivier.
De tegenstellingen zijn groot: Charles hoort verhalen die van een onvoorstelbare wreedheid en gruwelijkheid getuigen. Des te meer raakt de tedere scene waarin dorpsbewoners samen een draagberrie met een kar maken om Céleste (een hoer met een ernstige vleeswond) uit haar lijden te verlossen en naar het klooster te brengen.
Het taalgebruik van Mili van Veegh is zintuigelijk, genuanceerd en van een bijzondere schoonheid. Nog meer dan in haar eerste boek Jitzak weet Mili de lezer trefzeker te raken. Ze schuwt de rauwe werkelijkheid niet, haarscherp legt ze deze bloot. Maar tegelijkertijd is het diepe mededogen dat de rauwe werkelijkheid dragelijk maakt.
Een boek dat lang nazindert.
***
